Zdrowie i potrzeby dziecka są celem nadrzędnym każdego rodzica.

Zasady oraz nawyki żywieniowe, które dziecko widzi w domu i najbliższym środowisku jest wyznacznikiem jego wyborów i preferencji żywieniowych. Zapoznanie się we wczesnym okresie życia z różnymi smakami i aromatami odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu smaków i podejmowaniu wyborów żywieniowych w przyszłości. Jako świadomi rodzice powinniśmy sugerować swoim dzieciom by dokonywały dobrych wyborów żywieniowych, oraz dawali pozytywne wzorce do naśladowania.

Większość z nas zdaje sobie sprawę, że dieta odpowiada nie tylko za samo odżywienie naszego dziecka, ale również za to jak wpływa na jego cały organizm, w tym na zdolności koncentracji, naukę, po odporność organizmu na choroby i podatność na alergie .
Prawidłowo zbilansowana dieta od najmłodszych lat, bogata w dobre składniki odżywcze, zdrowe tłuszcze, błonnik pokarmowy ma silny wpływ na ukształtowanie się mikrobioty jelit, która będzie gwarantować lepsze zdrowie fizyczne i psychiczne w życiu dorosłym.

W obliczu stale rosnącej liczby chorób cywilizacyjnych w tym otyłości, kwestia odpowiedniej diety młodego pokolenia jest kluczowa. W obecnych czasach dzieci są znacznie mniej aktywne fizycznie natomiast ilość kalorii, którą spożywają jest o wiele większa niż zapotrzebowanie, co jest główną przyczyną ich otyłości. Obfitość dostępnego jedzenia typu fast food, dania gotowe, wysokoenergetyczne przekąski, słodkie napoje, słodycze do tego siedzący tryb życia i elektroniczna rekreacja doprowadziły do poważnych problemów z nadwagą i otyłością.

W ciągu ostatnich kilku lat odnaleziono również wiele powiązań miedzy dietą a powszechnie nasilającymi się chorobami takimi jak ADHD czy autyzm. Zbadano wiele schematów żywieniowych u pacjentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, u których  dieta ketogeniczna ( w tym bez glutenu i kazeiny) zyskuje na popularności ze względu na jej udowodniony wpływ na złagodzenie objawów neurologicznych.

Cukier i produkty przetworzone

Dzisiejsze czasy i rynek produktów żywieniowych jest dużym wyzwaniem zarówno dla rodzica jak i dziecka.  Do codziennego żywienia wkrada się dużo przetworzonych produktów i jedzenia typu fast food z wysoką zawartością cukrów, tłuszczów trans, sodu, utrwalaczy i wzmacniaczy smaków. Powszechnym problemem stało się również odżywianie dzieci poza domem i ich własne nieodpowiednie wybory. Ważnym zadaniem dla rodzica jest nauka różnych smaków i zaszczepienie w dziecku odpowiednich wzorców żywieniowych.

Cukier w diecie stanowi poważny problem bo jest praktycznie wszędzie możemy go znaleźć w większości produktów spożywczych: napoje kolorowe, wody smakowe, napoje gazowane, sosy (np. do keczup), płatki śniadaniowe, dżemy, jogurty, kaszki dla dzieci, serki homogenizowane oraz oczywiście słodycze.

Według danych statystycznych dziecko w Polsce przeciętnie zjada około 100 łyżeczek cukru tygodniowo. Cukier stanowi silny bodziec psychobiologiczny nie tylko dla dzieci, ale dla ludzi w każdym wieku. Słodycz wyraźnie zwiększa smakowitość potraw i napojów, stymulując nadmierną chęć ich spożycia. Zbyt duża jego ilość w diecie nie tylko powoduje nadwyżkę kalorii i nadwagę ale również upośledza wchłanianie ważnych pierwiastków, np. żelaza cynku, wapnia i magnezu a ponadto hamuje apetyt u dzieci na zdrowe i pełnowartościowe posiłki oraz sprzyja próchnicy, zaparciom, wahaniom nastrojów, nadpobudliwości psychicznej i ruchowej.
Cukier rafinowany możemy znaleźć na etykiecie produktów pod wieloma rożnymi nazwami m.in, cukier trzcinowy, sacharoza, dekstroza, fruktoza, glukoza, maltoza, mannitol, laktoza, galaktoza, zagęszczony sok owocowy, maltodekstryna, melasa, sukraloza, karmel, czy syropy: gukozowo-fruktozowy, glukozowy, kukurydziany, buraczany, daktylowy, z agawy, słodowy, słodowo-jęczmienny.

Czytając etykietę zwróć uwagę również na pozostałą zawartość. Wybieraj te produkty, które maja jak najkrótszy i najprostszy skład .Dużą ilość nieznanego nazewnictwa i składników świadczy o tym ze produkt jest mocno przetworzony.

Nadrzędnym celem odpowiedniego żywienia naszych dzieci jest ograniczenie cukru oraz żywności przetworzonej, w której tez znajduje się cukier. Słodki smak powinien być ograniczany i stanowić tylko mały dodatek do pełnowartościowej zbilansowanej diety. Warto wprowadzać zamienniki słodyczy w postaci większej ilości świeżych owoców oraz np.bakali Obecnie na rynku zdrowej żywności możemy znaleźć wiele wartościowych alternatyw dla cukru takich jak np. erytrytol, stewia, cukier brzozowy na bazie których możemy przygotować samodzielnie słodkie przekąski dla dziecka chociażby posłodzić naturalny jogurt, budyń lub zrobić własną wódę smakowa Na rynku zdrowej żywności możemy również znaleźć gotowe słodkie przekąski, lizaki, czekoladki, ciastka, musy słodzone stewia lub ksylitolem.

Składniki odżywcze

Tempo rozwoju dziecka jest niesamowicie szybkie dlatego odpowiednio skomponowana dieta będzie nieodłącznym elementem wspierającym jego wzrost i rozwój.

Posiłki powinny być pełnowartościowe, urozmaicone i przede wszystkim dostarczać odpowiedniej ilości energii, białka, zdrowych tłuszczów, węglowodanów, witamin i składników mineralnych. Niestety mała różnorodność w diecie to jeden z najczęstszych błędów, który zniechęca dzieci do zdrowszego nieprzetworzonego jedzenia a tym samym kusi by stawiać na wyraziste smaki i słodycz podjadając niezdrowe przetworzone produkty i słodycze.

Głównym budulcem szybko rozwijającego się organizmu jest białko, którego dobrym źródłem będą: chude mięso, ryby ,jaja i warzywa strączkowe. Istotne jest by zwraca uwagę, na jakość wybieranych produktów i decydować się na żywność jak najbardziej naturalną i ekologiczną z kontrolowanych upraw.

Należy tez zwracać uwagę czy dane produkty występujące w diecie służą naszym dzieciom.

Niestety w dzisiejszych czasach powszechne u dzieci stały się alergie, nietolerancję i nadwrażliwości pokarmowe. Często występuje nietolerancja laktozy lub kazeiny znajdującej się w nabiale w tym mleku krowim i jogurtach. Warto wtedy sięgnąć po zamienniki w postaci np. mleka roślinnego , jogurtów kokosowych, serów kokosowych.

Węglowodany w diecie dziecka są bardzo istotne, to główne źródło energii lecz tez wiemy ze ich nadmiernym źródłem w jadłospisie jest cukier rafinowany, który dostarcza tylko pustych kalorii nie dając nic w zamian. Istotnym jest dostarczać w diecie pełnoziarniste zboża oraz nauczyć i stale zachęcać dziecko do jedzenia warzyw i owoców by zapewnić mu odpowiednie naturalnie występujące cukry, błonnik witaminy i minerały. Dobrym sposobem jest samodzielne przygotowanie zamienników np., słodkie płatki śniadaniowe zamienić na domowe musli z płatków owsianych, amarantusa ekspandowanego z dodatkiem bakali i ulubionych naturalnych lub suszonych owoców.

Zdrowe tłuszcze

W diecie nie może zabraknąć również zdrowych tłuszczów wielonienasyconych. Ważne jest jednak, aby były to odpowiednie tłuszcze a nie tłuszcze utwardzone typu trans, które są dodatkiem do większości przetworzonego jedzenia oraz słodyczy.

Zdrowe tłuszcze NNKT są nieodłącznym elementem prawidłowej diety chronią organizm przed zimnem, ułatwiają wchłanianie witamin A, D, E, K, (witaminy rozpuszczalne w tłuszczach) wspomagają rozwój układu nerwowego oraz prawidłową pracę mózgu, usprawniają perystaltykę jelit. Badania wykonane w ramach projektu „Nawyki żywieniowe a stan odżywienia niemowląt w Polsce” wykazały, że ilość zdrowych tłuszczów w diecie dzieci i niemowląt jest zdecydowanie za mała.

W zdrowe kwasy tłuszczowe obfitują tłuste ryby, awokado, nieodtłuczone kakao, nasiona i ziarna, orzechy oraz oleje nierafinowane, oliwa z oliwek olej lniany, olej kokosowy, smalec gęsi, masło klarowane.

Woda

Kolejną istotną rzeczą jest odpowiednie nawodnieni. Dziecko od najmłodszych lat powinno być przyzwyczajane i zachęcane do picia wody. Kolorowe słodzone napoje, wody smakowe nie powinny stanowić głównego źródła nawodnienia. Zaleca się żeby zostały jak najmocniej ograniczone lub całkowicie wykluczone z diety, ponieważ są źródłem wysokokalorycznych cukrów rafinowanych. Dobrym zamiennikiem będą naturalnie wyciskane soki z owoców, które warto rozcieńczyć wodą, aby ograniczyć słodki smak i przemycić jej jak najwięcej. Dobrym zamiennikiem słodkiego napoju będzie też woda kokosowa o lekko słodkim smaku , w której składzie znajdziemy naturalnie występujące cukry i elektrolity.

Pamiętajmy ze pozytywne doświadczenia naszych dzieci związane z jedzeniem posiłków w domu, przyzwyczajeniami i nawykami żywieniowymi ukształtowanymi w dzieciństwie będą utrzymywać się w ich późniejszym dorosłym życiu.

Dzieci nas naśladują, a naszą rolą jest pokazać im lepsze wybory, przynosić do domu zdrową żywność i stale zachęcać do zdrowego dla nich jedzenia. Wciągajmy nasze pociechy do wspólnego przygotowywania posiłków, co zwiększy ich świadomość poznając różne produkty żywieniowe, ale również pomoże budować lepsze relacje w rodzinie.

Joanna Symela

Specjalista d/s żywienia

Trenerka Fitness Platinium Radom